In gesprek met Anne de Groot, Directeur bij Windpark Fryslân Het grootste windmolenpark wereldwijd in binnenwater
De laatste windturbine is inmiddels geplaatst en de bouw van het grootste windmolenpark ter wereld in een binnenwater is hiermee zo goed als afgerond. Maar liefst 89 turbines produceren op jaarbasis zo’n 1.500 GWh duurzame Friese windenergie. Dat komt overeen met het stroomverbruik van zo’n 500.000 huishoudens. We gingen in gesprek met Anne de Groot, directeur bij Windpark Fryslân.
Alles begint met een idee
Hoe is het idee van een windpark in het IJsselmeer ontstaan? “Ik ben al heel lang bezig met windenergie. Windenergie is zichtbaar en hoorbaar, dat roept altijd vragen en discussies op. Als je ze in de buurt van woningen plaatst, kun je ook last hebben van slagschaduwen. Plaats je ze iets verder weg, dan heb je die discussie niet. Helemaal onzichtbaar worden de turbines echter niet. Het leek ons handiger om één groot park te bouwen in plaats van heel veel kleinere parken. Allereerst zijn we een locatie gaan zoeken. Het IJsselmeer bleek al snel een geschikte locatie, vanwege de afstand tot het woongebied. Tegelijkertijd heb je wel te maken met een Natura 2000 gebied en recreatiegebied.”
'Minst slechte' plek
“We hebben uitvoerig onderzoek gedaan naar vogels en het onderwaterleven. En omdat het vlieggebied van Defensie is, hadden we daar ook rekening mee te houden. De minst slechte plek in het IJsselmeer bleek al snel bij Breezanddijk te zijn. Ik zeg bewust ‘minst slechte plek’, omdat er altijd een keerzijde is. Het is nooit ideaal. Het grote voordeel van de locatie in het IJsselmeer is dat het er altijd hard waait. Een ander voordeel is dat we alle vrijheid hadden om het park te ontwerpen. We hebben veel aandacht besteed aan het lijnenspel. In het midden staan de turbines verder uit elkaar dan aan de randen. Hierdoor ontstaan kromme lijnen waardoor het park compacter oogt en het zicht op de horizon minder beperkt wordt.”
Compromis locatie
Hebben jullie ondanks alle afwegingen en belangen te maken gehad met weerstand? “Ja, zeker. Het is een compromislocatie. Nieuwe windparken roepen discussie op. In dit geval was er vanuit de recreatiebranche onvrede. Het liefst kies je voor een vorm die schoon is, onzichtbaar en goedkoop. Maar dat bestaat niet. Alle vormen van energie opwekken hebben nou eenmaal ruimtelijk impact in Nederland. We vinden het IJsselmeer een hele mooie plek.”
Voeten in de aarde
Windpark Fryslân is wereldwijd het grootste windpark in een binnenwater. Dat heeft ongetwijfeld nogal wat voeten in de aarde gehad.
“Klopt. We hebben gelijk gezegd dat we dit grootschalig wilden aanpakken. Als we de helft van de turbines hadden neergezet dan was het effect maar beperkt minder dan wat het nu is. Het was dus altijd de doelstelling om als er iets gebouwd zou worden dit grootschalig te doen en de effecten elders maximaal te minimaliseren. En de complexiteit van het aanleggen van dit park maakt het bijzonder.”
Aannemers consortium
Kun je iets vertellen over het aanleggen van het windpark?
“Het complete traject hebben we gedaan met het aannemersconsortium Van Oord en Siemens Gamesa. Siemens Gamesa leverde de windturbines. Van Oord was verantwoordelijk voor de aanleg en installatie van de kabels en de turbines. Van Oord heeft verantwoordelijkheid genomen voor het hele natte deel. Verder hebben we met veel onderaannemers gewerkt, bijvoorbeeld Royal Wagenborg, Spliethoff en Wijnne Barends. Van Oord coördineerde dit geheel. Als opdrachtgever konden wij ons focussen op het totaalplaatje.”
Onderwaterleven
Waar moesten jullie allemaal rekening mee gehouden tijdens zo’n groot project?
“Er waren veel dingen waar we rekening mee moesten houden. We hebben bijvoorbeeld veel onderzoek gedaan naar vogels en vleermuizen, vissen en het onderwaterleven. We hebben gekeken naar manieren om het geluid onder water te dempen, zoals een trage start bij het heien. Hierdoor had het leven onderwater de kans om verder weg te gaan waar ze er minder of geen last van hadden. Onderdeel van het windpark is een natuureiland, twee hectare eiland boven het water en 25 hectare ‘verondieping’. Dit is een aantrekkelijke plek voor vogels en het onderwaterleven. Daarnaast hebben we uiteraard rekening gehouden met belanghebbenden. Een van de bezwaren was de luchtvaartverlichting. Het is verplicht om hoge objecten te markeren met verlichting. Het bezwaar was dat de verlichting altijd te zien zou zijn. We hebben een vergunning aangevraagd om een radarinstallatie te bouwen. Die detecteert wanneer er een vliegtuig aankomt, en alleen dan gaat de verlichting aan. Dit moet nog goedgekeurd worden, maar we spannen ons hier wel voor in.”
Varen tussen de turbines
Kan er nog wel gevaren worden op het IJsselmeer met zo veel windturbines?
“Ja, dat is een van de bijzondere elementen van dit windpark. Een windpark op zee is over het algemeen niet door vaarbaar. Op het IJsselmeer hebben we te maken met recreatie. Het is belangrijk dat er gevaren kan worden. We hebben de kabels op 2 meter diepte ingegraven. Veiligheid staat voorop. De laatste windturbine is net geplaatst en het park is bijna operationeel. Komend najaar, kan na oplevering van het windpark in dit gebied veilig gevaren en gevist worden. We werken nauw samen met de KNRM voor een veilig vaargebied.”
Toekomst van windenergie
Wellicht een open deur, maar heeft windenergie volgens jou de toekomst?
“Absoluut. Ik ben al actief in windenergie sinds 1991. Mijn vader is ooit met windenergie begonnen met 1 solitaire windturbine op ons erf. Het heeft verschillende voordelen, waaronder dat het goedkoper is dan allerlei andere duurzame initiatieven. Je bent onafhankelijk van grondstoffen. Wind- en zonne-energie zijn door massale toepassing doorontwikkeld en goedkoper geworden. Wind- en zonne-energie ondersteunen elkaar ook mooi. Als er in de wintermaanden minder zon is, dan komt windenergie van pas en andersom. Windpark Fryslân produceert op jaarbasis zo’n 1.500 GWh duurzame Friese windenergie. Dat komt overeen met het stroomverbruik van zo’n 500.000 huishoudens en heeft dus een significante impact op een duurzame toekomst.”
)
Over deze campagne
Wist je dat maar liefst 90% van alles over zee wordt vervoerd? En dat transport over dat zoute water relatief het minst vervuilend is? Wist je dat er hele toffe banen zijn bij een rederij? Op deze website laten we je kennismaken met de zeescheepvaart en wat de koers is van de Nederlandse reders in de zeevaart op het gebied van verduurzaming en innovatie. Stap aan boord!